مفعول:
اسمی که همراه فعل متعدی می آید و کار بر آن واقع می شودو معنی جمله راتمام می کند
مانند:علی رادیدم . کتابی را خریدم
مفعول در زمان فارسی به چهار صورت است :
1 همراه (را) وآن در صورتی که مفعول شناخته شده باشد.
مثال:علی را دیدم.(یعنی آن علی مورد نظر)
2 همراه(ی)وآن وقتی است که مفعول معین نباشد
مثال: مردی دیدم باغی خریدم (مردی و باغی آشنا نیست)
3 با(را) و ( ی)
مثال:من کتابی را که می خرم می خوانم.
4 بدون(را) و (ی) که مفعول بیان جنس می کند.
مثال مجید داستان می خواند محمد کتاب خریده است.
اگر نمی دانی مفعول کجای جمله است می گوییم «چه کسی را» یا«چه چیزی را»
مثال:علی نامه می نویسد –علی چه چیز را می نویسد-نامه- نامه مفعول است
مفعول همیشه در قسمت گذاره است توجه:
مصدر:
مصدر چون زمان و شخص ندارد فعل بشمار نمی آید بلکه یعنی یکی از اقسام اسم است.
مصدر جعلی:
دراصل مصدر نیست و با افزودنن (یدن) به آخر کلمه بصورت مصدر در می آید:
مثل فهمیدن –هراسیدن-(تابعیت-مضلومیت-مصدر جعلی در زبان عربی است)
{توجه اضافه کردن (یت) به آخر کلمات فارسی نادرست است مثال خوب=خوبیت}
جمله پایه:
جمله ای است که همراه جمله ی مرکب می آید و غالباً منظور اصلی گوینده یا نویسنده را دربر دارد.
جمله ی پیرو :
جمله ای که در جمله ی مرکب همراه جمله ی پایه می آید و مفهومی مانند شرط – زبان- علت ونتیجه به مفهوم جمله ی پایه می افزاید و جمله ی پایه معنی آنرا کامل می کند.
اگر در جمله پیرو مفهوم شرط را برساند آنرا جمله ی شرط و جمله ی پایه ای را که همراه آن می آید جمله ی جزای شرط یا جواب شرط را می نامند.
در جمله ی پیرو برای بیان معنی که وقوع آن در آینده باشد همراه است
اگر درس بخوانی در امتحان موفق می شوی
جمله شرط جزای شرط (جواب شرط)
مفهوم شخص در فعل:
در مفهوم شخص نیز وجود دارد . مفهوم شخص یعنی اینکه گوینده فعل را به خود نسبت دهد یا به مخاطب خود یا افراد دیگری . فعل را به خود نسبت دهد آنرا اول شخص یا متکم می گویند.مثل رفتم اگر گوینده ی فعل را به مخاطب نسبت دهد دوم شخص مثل رفته ای اگر گوینده فعل را به فرد دیگری نسبت دهد سوم شخص مثل رفت
اول شخص مفرد من رفتم اول شخص جمع ما رفتیم
دوم شخص مفرد تو رفتی دوم شخص جمع شما رفتید
سوم شخص مفرد او رفت سوم شخص جمع آنان رفتند
فعل های پیشوندی :
فعل پیشوندی آن است که از یک پیشوند و از یک فعل ساده ساخته می شود:برداشتن – فروختن – وارفتن- بازداشتن
فعل های پیشوندی مرکب:که از ترکیب یک اسم ویک پیشوند ویک فعل ساخته شده است مثال:سرباز زدن- تن در دادن – سر در آوردن – تن+ در+ دادن= تن در دادن
حرفهای ربط:
حرف ربط کلمه هایی هستند که دوکلمه یا دو جمله را به هم ربط می دهند وآنها را هم نقش و هم پایه یکدیگر می سازند یا جمله ای را به جمله ای دیگر ربط می دهند و یکی را وابسته دیگری قرار می دهند:
مثال:مجید وبهروز را در خیابان دیدم . در این جمله(و) حرف ربط است و مجید وبهروز هردو مفعول است.
حرفهای ربط ساده:
اگر- اما- خواه-نه-لیکن
حرفهای ربط مرکب:
همینکه- به هر حال – هرگاه که – همان طور